Begijnhof beheersplan
Onderhoud van groen in het Begijnhof
Na overleg met het agentschap Onroerend Erfgoed heeft het groen van het Begijnhof een opwaardering gehad. Hierdoor wordt het zicht op de historische gebouwen opengetrokken. De 140 jaar oude taxushagen die de voorbije eeuw veel ruimte hadden gekregen om te groeien, zijn teruggesnoeid tot een breedte van 1 meter en een hoogte van 1,4 meter. Ook de taxusbollen en de twee lindebomen zijn gesnoeid zodat er een open zicht ontstaat op de ingang van de kerk. Rond de fruitbomen op het Begijnhof komt een klein perkje met wilde bloemen. Dit beschermt de stammen van de bomen bij het maaien van het gras. De hagen die volgens het beheersplan niet thuishoren in het Begijnhof, zijn verwijderd. Het gaat om de buxushaag aan de Lourdesgrot, de vier taxuspiramides voor het Fundatiehuis en de haag links van nummer 28.
Beheersplan Begijnhof
Het OCMW-bestuur heeft op 27 juni 2017 het beheersplan voor het Begijnhof goedgekeurd. Dit plan is opgesteld door de firma ARAT uit Herentals en bevat een opsomming van erfgoedwaarden (socio-culturele waarde, architectuurhistorische waarde, historische waarde,...) die worden gekoppeld aan bijkomende criteria (zeldzaamheid, gaafheid, herkenbaarheid, representativiteit,...). De erfgoedwaarden worden in de toekomst gewaarborgd en versterkt en zullen de basis leggen voor de beheersdoelstellingen. De hoofddoelstelling van het beheersplan is het behoud, de verbetering of het herstel van de erfgoedwaarden. Een nevendoelstelling is het oplossen van knelpunten. Enkele van de voorgestelde ingrepen zijn:
- behoud van een besloten en stil gebied door onder andere autovrij maken van het Begijnhof en het opnieuw afsluitbaar maken van de poorten
- herstel van de beslotenheid aan de kant van de Burchstraat
- heraanleg van de steenweg met authentieke kasseien en een comfortstrook voor trage weggebruikers.
Het beheersplan is goedgekeurd door de Vlaamse Regering. De integrale (digitale) versie vindt u op https://plannen.onroerenderfgoed.be/plannen/505 .
Opwaardering Lourdesgrot Begijnhof
Eén van de items die in het beheersplan zijn opgenomen, is de herwaardering van de grot van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes – in de volksmond “het grotteke”. Dit monument werd opgericht in 1919 op initiatief van zuster Maria Proost, begijn in Herentals. Een gebaar 'uit dankbaarheid en kinderlijke liefde' zoals vandaag nog op de gedenkplaat te lezen staat.
De Lourdesgrot is in het beheersplan van het begijnhof opgenomen als “Zen-erfgoed”. ZEN-erfgoed staat voor beschermd erfgoed Zonder Economisch Nut. Dat wil zeggen dat de eigenaar of de beheerder geen opbrengst of nut heeft bij het gebruik en beheer ervan. Voorbeelden zijn een fontein, een kiosk, een kunstmatige grot of een archeologische site in de ondergrond. Voor ons begijnhof zijn dat het hekwerk van de kerk, de Lourdesgrot, de waterpomp, Mariakapelletje en de Pedestallen uit 1716. Het OCMW ontvangt subsidies voor onderhoudswerken aan deze monumenten.
Hoewel de Lourdesgrot niet meteen de fraaiste is van de typische vroeg-twintigste-eeuwse grotten, heeft ze een grote volkskundige waarde en verdient ze een opwaardering. Daarom heeft het OCMW-bestuur beslist om het geheel op te waarderen en alle waardeloze en beeldverstorende elementen te verwijderen. De originele elementen blijven uiteraard bewaard: het hekwerk en de lampjes bij Onze Lieve Vrouw, die zichtbaar zijn op foto's genomen net na de oprichting van de grot.
Het OCMW heeft de betontegels en de schuilplaats in beton- en golfplaten laten verwijderen. Ook de overdaad aan bijkomende elementen zal worden beperkt zodat de focus opnieuw ligt op de Lourdesgrot en de treurwilg. Voor het onderhoud van het smeedijzeren hekwerk en de verlichting van het beeldje en voor de jaarlijkse visuele controle en onderhoud van de beeldnis en het rotswerk krijgt het OCMW subsidies. Het OCMW plant de renovatie van het grotteke tegen juni 2019 voor de 100ste verjaardag.
Verwijdering van beeldverstorende bouwsels
Buiten het betonnen schuilplaatsje van de Lourdesgrot, zullen nog bouwsels worden verwijderd die niet waardevol en beeldverstorend zijn. Het prieeltje op het grasvlak achter de kerk is één van de te verwijderen items.